وقتی از مردم درباره مهم‌ترین چیزها در زندگی آنها سوال می‌کنیم، بیشتر آنها به خانواده ، سلامتی و کار اشاره می‌کنند. پس انتخاب شغل یکی از مهم‌ترین تصمیماتی است که در زندگی‌تان می‌گیرید. شغل شما بر رضایت شخصی، سبک زندگی، درآمد، خانواده و بازنشستگی‌تان تأثیر می‌گذارد.
اما پیدا کردن شغلی که کاملا برای شما مناسب است یک شبه اتفاق نمی‌افتد و ممکن است هفته‌ها، ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد. شما ممکن است دانش‌آموزی باشید که قصد انتخاب رشته‌ی دانشگاه را دارد یا فردی باشید که دو یا سه سال سابقه‌ی کار دارد اما از شغل‌اش راضی نیست.
این نکته را در نظر داشته‌باشید که ممکن است شما در زندگی‌تان چندین بار مسیر شغلی خود را تغییردهید تا سرانجام شغلی را پیدا کنید که با استعدادها، علایق و مهارت‌های شما تناسب دارد و می‌توانید در آن به خوبی عمل کنید و از آن لذت ببرید. چه بهتر که این کار در مهم‌ترین سال‌های زندگی شما یعنی در سنین ۲۰ تا ۳۰ سالگی انجام شود، در غیر این صورت یک روز چشم باز می‌کنید و می‌بینید که ۴۰ ساله‌اید و نیمی از عمر خود را بر سر کاری گذرانده‌اید که هیچ انگیزه‌ای برای انجام آن ندارید.
اما انتخاب شغل یا تغییر آن کار راحتی نیست، و افراد بسیاری در زمان گرفتن چنین تصمیمی دچار احساس سردرگمی، دودلی و اضطراب می‌شوند. اگر شما هم دچار سردرگمی در انتخاب شغل هستید، در این مقاله قصد داریم مراحل انتخاب شغل مناسب را با شما در میان بگذاریم تا شما راحت‌تر بتوانید تصمیم بگیرید.
۱- برای انتخاب شغل خودتان را ارزیابی کنید.
برای اینکه شغل مناسب خود را انتخاب کنید باید بدانید چه کسی هستید، به چه چیزهایی علاقه دارید، چه ارزش‌ها، مهارت‌ها و استعدادهایی دارید و تیپ شخصیتی شما کدام است. مجموعه‌ی همه‌ی این‌ها باعث می‌شود که بعضی از مشاغل برای شما مناسب و بعضی دیگر نامناسب باشند.
ما در اینجا سوالاتی در اختیار شما قرار می‌دهیم که بررسی و پاسخ به آنها به شما کمک می‌کند که برای پیدا کردن شغل مناسب خودتان ایده بگیرید. یک قلم و کاغذ بردارید و پاسخ‌های خود را یادداشت کنید. سعی کنید مدت زیادی روی سوال‌ها تامل نکنید و اولین فکری را که به ذهنتان می‌رسید، روی کاغذ بنویسید. اگر پاسخ دادن به بعضی از سوالات برایتان دشوار است از خانواده یا دوستتان کمک بگیرید.
به چه چیزهایی علاقه دارید؟
- از مطالعه چه چیزهایی لذت می‌برید؟ چرا؟ آیا چیزی در این موضوعات وجود دارد که می توانید واقعاً با آن ارتباط برقرار کنید؟
- در وقت‌های آزاد خود چه فعالیت‌های انجام می‌دهید؟ آیا بین آنها فعالیتی هست که اگر دیگر قادر به انجام آن نباشید، برای آن دلتنگ شوید؟
- اگر مجبور شوید از بین کلمات، اعداد، کارهای بصری، کار با ابزار، و کار با مردم یا حیوانات یکی را انتخاب کنید، کدام را انتخاب می‌کنید؟ آیا می‌توانید تصور کنید آنچه را که انتخاب می‌کنید، شغل شما باشد و ساعات زیادی از روز شما رو به خودش اختصاص بدهد؟
چه استعدادهایی دارید؟
هر کسی استعدادهایی دارد که او را منحصر به فرد می‌کند به طور مثال حافظه‌ی تصویری یا عددی خوب، خلاقیت بالا، توانایی استدلال قوی، توانایی رهبری، یا تواناهایی که باعث می‌شود کارهایی مثل آموزش، فروش یا نوشتن برای شما راحت باشد، نمونه‌هایی از استعدادهایی هستند که شما ممکن است داشته باشید.
چه مهارت‌هایی برای انختاب شغل دارید؟
مهارت‌های شما دو دسته هستند. مهارت‌های که از طریق آموزش کسب کرده‌اید مثل زبان، عکاسی، برنامه‌نویسی کامپیوتر. مهارت‌هایی که به ویژگی‌های شخصیتی شما ارتباط دارد. مثل مهارت‌های ارتباطی، اعتماد‌به نفس، انعطاف پذیری، مدیریت زمان، کار تیمی.
ارزش های شما کدامند؟
هر فردی ارزشهایی دارد که برای او مهم‌اند مثل امنیت مالی، کمک به دیگران ، استقلال یا تعادل بین کار و زندگی. این ارزش‌ها
می توانند در انتخاب شغل مناسب به شما کمک کنند. به‌طور مثال اگر امنیت مالی برای شما ارزش زیادی دارد، انتخاب خود را از بین مشاغلی انجام دهید که درآمد بالایی دارند و اگر می خواهید بین زندگی شخصی و کاری شما تعادل برقرار باشد، باید به دنبال مشاغلی باشید که ساعات کاری و تعطیلات مشخصی دارند و تمام روز شما را اشغال نمی‌کنند، در حالی‌که در بعضی مشاغل مثل پرستاری شما حتی در روزهای تعطیل باید کار کنید و در شیفت‌های شب باید در بیمارستان بمانید.
تیپ شخصیتی شما برای انتخاب شغل چیست؟
شخصیت شما در واقع روشی است که با آن فکر،احساس و رفتار می کنید. تیپ شخصیتی شما تاثیر زیادی بر رضایت شما از شغل‌تان دارد، به همین دلیل مهم است که زمانی که درباره‌ی انتخاب شغل خود فکر می‌کنید، جنبه‌های مختلف شخصیت خود را در نظر بگیرید.
- آیا شما یک رهبر هستید یا پیرو؟
- جزیی نگر هستید یا کلی نگر؟
- درون‌گرا هستید و ترجیح می‌دهید به تنهایی کار کنید یا کار کردن با یک گروه را ترجیح می‌دهید؟
- دوست دارید با دیگران همکاری کنید یا اینکه با آنها رقابت کنید؟
- آیا ایده‌پرداز هستید یا عمل‌گرا؟
- آیا خلاق هستید و به کارهای هنری علاقه دارید یا فردی منظم هستید که دوست دارید با برنامه‌ای روتین کار کنید؟
بعد از اینکه به این سوالات پاسخ دادید در مرحله‌ی بعد به سراغ تست‌های استعدادیابی و تمایلات شغلی بروید. این تست‌ها به شما کمک می‌کنند که نقاط قوت خود را کشف کنید و لیستی از مشاغلی که با تیپ شخصیتی شما تناسب دارند را در اختیار شما قرار می‌دهند. اما چرا به شما توصیه نکردیم که از همان ابتدا به سراغ این آزمونها بروید. علت این است که این آزمونها یک راه میان‌بر برای انتخاب شغل نیستند، بلکه ابزارهای کمکی هستند که می‌توانند مشاغلی را که خودتان قبلا درباره‌ی آنها فکر نکردید و با شخصیت شما سازگارند، به شما پیشنهاد بدهند. اما این تست‌ها اشکالاتی هم دارند، به عنوان مثال هنگامی که شما برای ارزیابی و شناخت بیشتر خودتان وقت می‌گذارید و از خانواده و دوستتان برای شناخت مهارت‌ها و استعدادهایتان کمک می‌گیرید، ممکن است آنها به بعضی از استعدادهای شما اشاره کنند که خودتان از آن آگاه نیستید و در زمان پاسخ دادن به آزمونها هم آن ویژگی‌های مثبت خودتان را در نظر نگیرید.
مطلب پیشنهادی: شغل چیست؟ ۸ ویژگی شغل مناسب که باید به آنها توجه کنید.
۲- لیستی از مشاغل مناسب با خود را تهیه کنید.
هنگامی‌که خودتان را ارزیابی کردید لیستی از مشاغلی را که با علایق، مهارت‌ها و استعدادهای شما مطابقت دارند تهیه کنید، به طور مثال اگر فن بیان خوبی دارید، می‌توانید شغل استادی، دبیری و آموزگاری را در لیست‌تان یادداشت کنید. اگر به فعالیت‌های بدنی علاقه‌مندید و آمادگی جسمی خوبی دارید، ممکن است از شغل مربی ورزشی لذت ببرید. اگر قوه‌ی تخیل خوبی دارید و فرد خلاقی هستید مشاغلی مثل معماری، طراح مد، طراح گرافیک، عکاسی، نقاشی و نویسندگی را به لیست‌تان اضافه کنید.
آزمون‌های شغلی هم لیستی از مشاغل را به شما پیشنهاد می‌دهند. این لیست‌ها را با همدیگر ترکیب کنید و یک لیست جدید بسازید.اول به دنبال مشاغلی باشید که در لیست‌های شما به طور مشترک وجود دارد و آنها را در بالای صفحه‌ی جدید بنویسید، سپس مشاغل مورد علاقه خود را اضافه کنید. در انتها هم مشاغلی را بنویسید که اطلاعات زیادی درباره‌ی آنها ندارید، ممکن است در حین جست‌و‌جو متوجه شوید که این مشاغل می‌توانند مشاغل بسیار ایده‌آلی برای شما باشند.
۳- درباره‌ی مشاغل موجود در لیست جست‌و جو و گزینه‌های خود را محدود کنید.
شروع به جمع‌آوری اطلاعات درباره‌ی مشاغلی که در لیست شماست، کنید. هر شغلی به چه مدرک تحصیلی نیاز دارد؟ آیا با گذراندن یک یا چند دوره و بدون مدرک تحصیلی مرتبط می‌توان وارد بازار کار آن شغل شد؟ آموزش‌های مربوط با آن شغل به چه میزان زمان و هزینه نیاز دارد؟ حقوق این شغل چقدر است؟ چه مقدار فرصت رشد و پیشرفت وجود دارد؟ آیا این شغل در شهری که زندگی می‌کنید در دسترس است یا برای پیدا کردن کار باید به شهر دیگری نقل مکان کنید؟ آیا امکان دورکاری برای این شغل وجود دارد؟
برای به دست آوردن اطلاعات در گام اول می‌توانید از تجربیات شغلی ما استفاده کنید. میان آگهی‌های استخدامی بگردید، شرح وظایف هر شغل را بخوانید و محدوده‌‌ی حقوق آن را پیدا کنید. اگر شغلی به مدرک تحصیلی خاصی نیاز دارد و شما قادر به تحصیل نیستید آن را حذف کنید. اگر امنیت مالی یکی از ارزش‌های شماست و شغلی درآمد بالایی ندارد، آن‌هم را هم از لیست‌تان خط بزنید. حذف مشاغلی را که مطلوبیت کمتری دارند تا جایی ادامه دهید که ۳ تا ۵ شغل در لیست شما باقی بماند.
۴- روی گزینه‌های باقی‌مانده بیشتر تحقیق کنید.
اگر دوستان و آشنایانی دارید که در یکی از زمینه‌های مورد نظر شما کار می‌کنند با آنها صحبت کنید، حتی اگر امکان دارد چند روزی با آنها به محل کارشان بروید، تا از نزدیک با شرایط آن شغل آشنا شوید. گاهی اوقات تصوری که از یک شغل در ذهن داریم با آنچه که در واقعیت وجود دارد، متقاوت است. بودن در محیط کار این فرصت را به شما می‌دهد که دید واقع‌بینانه‌تری پیدا کنید.
اگر در لیست شما شغلی هست که تصور می‌کنید به آن علاقه دارید، اما درباره‌ی اینکه علاقه‌تان به آن واقعی است یا نه اطمینان ندارید، می‌توانید مدتی را به صورت داوطلبانه در یک شرکت کارآموزی کنید، تا درباره‌ی علاقه‌تان مطمئن شوید. یک راه خوب دیگر این است که یک دوره‌ی مرتبط با آن شغل را بگذارنید. از آنجا که دوره‌هایی که یک موضوع تخصصی را به شما آموزش می‌دهند، بر روی آنچه که در بازار کار مورد نیاز است، تمرکز می‌کنند، این فرصت را برای شما فراهم می‌کنند تا با وظایف آن شغل شوید و درباره‌ی علاقه‌تان نسبت به آن تصمیم بگیرید.
۵- انتخاب شغل را انجام دهید
در نهایت با توجه به همه‌ی اطلاعاتی که جمع آوری کرده اید شغلی را انتخاب کنید که تصور می کنید بیشترین رضایت را برای شما به همراه می‌آورد. نگران گزینه‌هایی که با انتخاب یک شغل از دست می‌دهید، نباشید. همیشه در زندگی‌تان این فرصت را دارید که تصمیم خود را تغییر دهید و مسیر دیگری را انتخاب کنید.
۶- برای خودتان هدف تعیین کنید.
وقتی شغل‌تان را انتخاب کردید باید به دنبال آموزش و ساخت یک رزومه‌ی مجاب کننده باشید. ممکن است لازم باشد به دانشگاه برگردید یا اینکه دو یا چند دوره را بگذرانید. برای خودتان اهداف کوتاه مدت و بلند مدت تعیین کند. اهداف کوتاه مدت شما می‌تواند شامل آموزش‌ها و مهارت‌های لازم برای به دست آوردن آن شغل باشد. معمولا اهداف کوتاه مدت به ۶ ماه تا یک سال و اهداف بلند مدت به ۳ تا ۵ سال زمان نیاز دارند. سعی کنید برای خود اهدافی تعیین کنید که قابل دسترس باشند. این اهداف را به همراه مراحلی که برای رسیدن به آنها باید طی کنید یادداشت کنید. موانعی را هم که احتمال می‌دهید با آنها رو به رو شوید به همراه راه‌های غلبه بر آنها بنویسید. داشتن یک برنامه مثل یک نقشه‌ی راه است که به شما کمک می‌کند در مسیر درست باقی بمانید. اگر ندانید به کجا می‌خواهید برسید ممکن است در راه گم شوید و به محل اشتباهی برسید.
سخن آخر: مراحل انتخاب شغل
مثل هر تغییر دیگری سازگار شدن با شغل جدیدتان ممکن است زمان‌بر باشد. سال اول کار شما اهمیت زیادی دارد. شما به زمان نیاز دارید تا با همه‌ی زیر‌و‌بم‌‌های کارتان آشنا شوید. به دست آوردن اطلاعات جدید، کسب تجربه و تبدیل شدن به عضو ثابت تیم می‌تواند طاقت‌فرسا باشد. سعی کنید درباره‌ی چگونگی موفقیت در شغل خاصی که دارید تحقیق کنید. در همین حین به بخش‌هایی از کارتان و وظایفی که از آنها لذت می‌برید، توجه کنید. وقت خود را صرف توسعه‌ی بیشتر این علایق کنید. دنبال کردن چیزی که از آن لذت می‌برید و در آن مهارت دارید، باعث می‌شود که در حرفه‌ی خود راحت‌تر و سریع‌تر پیشرفت کنید. اگر بعد ازاینکه به وظایف خود مسلط شدید هنوز احساس ناراحتی یا نارضایتی داشتید ممکن است این احساس نه به دلیل وظایف‌تان بلکه به دلیل محل کار و ارتباطی که با رییس و همکارانتان دارید، ایجاد شده باشد.منشا احساستان را پیدا کنید. اگر این احساس به دلیل محیط کارتان نبود و احساس بی‌انگیزگی می‌کردید، مرور برنامه‌ها و اهداف‌تان می‌تواند انگیزه‌بخش باشد.
چنانچه مدت کافی به خودتان وقت دادید و هنوز احساس کردید که شغل‌تان به دلایلی راضی کننده نیست، آن وقت بهتر است شجاعت به خرج دهید و مسیر جدیدی را در پیش بگیرید. این نکته را هم به یاد داشته یاشید که انسان با گذشت زمان، تغییر می‌کند و چیزهایی که روزی به آنها علاقه داشت ممکن است دیگر برای او جالب نباشند و موضاعات جدیدی ممکن است برای او جذابیت پیدا کنند.
جمع‌بندی
یکی از مهم‌ترین تصمیم‌های هر فرد در زندگی انتخاب شغل است. شغل انسان بر بسیاری از جنبه‌های دیگر زندگی او تاثیر می‌گذارد. به همین دلیل گرفتن چنین تصمیمی می‌تواند استرس زا و دلهره آور باشد. بهترین راه برای انتخاب شغل این است که شغلی را انتخاب کنید که با مهارت‌ها، استعداها، علایق، ارزش‌ها و تیپ شخصیتی شما تناسب داشته باشد، در این راه تست‌های استعداد شغلی کمک‌کننده هستند، اما نمی‌توانید انتخاب شغل خود را فقط با تکیه بر نتایج این آزمونها انجام دهید، چرا که این تست‌ها نمی‌توانند همه‌ی جنبه‌های وجود شما را بسنجند. لازم است برای شناخت خود زمان بگذارید. لیستی از مشاغل مناسب با خود را تهیه و درباره‌ی آنها اطلاعات جمع کنید. در نهایت شغلی را که با شما تناسب بیشتری دارد انتخاب کنید و به خودتان برای شکوفایی و پیشرفت زمان بدهید.
دیدگاه شما چیست؟